screen shot

Þögnin

Ég skrifaði þetta ljóð á Akranesi fyrir mörgum árum. Mig þykir vænt um ljóðið vegna þess að það er skrifað eftir samtal við Ömmu mína. Blessuð sé hún. Ég er ekki menntað skáld og í ljóðinu er ég að gera tillraunir. Ég nota punkta og kommur til að gefa ljóðinu listrænan blæ. Ég hef séð áherslumerkingar notaðar í ljóðum. Ég veit sáralítið um réttritun en ég læt það ekki þvælast fyrir mér...

Þögnin

Þögnin er gullin

sagði gömul kona mér.

Ég sagði: Sjálfvera verður

að tala vilji hún vita

eitthvað sem önnur veit...

Þögn... Skilningur...,...,

Við skulum halda áfram

þessari ferð...

 

Ef þögnin er gulli skrýdd er þá visku í henni að finna?

Er hún gætt frásagnar hæfileikum?

Undrum og dásemdum.

 

Skilurðu hvað ég er spyrja um?

 

Hefur þú upplifað visku lífsins?

Hefur þú sannleikann í huga þér?

 

Þögnin er fyrir mér sögumaður.

Lífið er hinn mikli listamaður

„kunstner elegans“.

Ég hugsa, þess vegna er ég til

og ég hugsa, það sem ég er.

Ég reyni ekki að vera

né vil ég vera annað en það sem ég er.

Ég er...

 

Stundin heldur áfram.

Ég er blankur.

Ég hef skoðanir.

Ég er jákvæður með afbrigðum.

Ég drekk vín og á góðar stundir

og verð ekki kjánalegur af sopanum

þó ég standi á nöfinni á stapanum

þar sem ég les visku lífsins

og er að hugsa um að láta mig svífa fram af huglægt.

Endir...,...,

 

 

„Ég hugsa, þess vegna er ég til“. „Fleyg setning eftir René Descardes 16 aldar heimspeking. Hugsunin er tilkomin vegna vangavelta hans um lífið og veruleikann, hvort hann væri í raun og veru til eða hvort hann væri draumur. Sem er góð og merkileg hugleiðing. En ég bætti við setningu hans: Og ég hugsa það sem ég er.

 

 

Sultur

Hér er ein af mínum uppáhalds bókum eftir noska skáldið Knut Hamsun August 4, 1859 – February 19, 1952. Ég hef sjálfur skrifað smásögu sem er innblásin af þessari bók eftir Knut Hamsun sem heitir Í frelsins nafni. 

Hér er grein af mbl.is: Sultur

yrir 120 árum kom út bók um hungraðan flæking í Ósló eftir noska rithöfundinn Knut Hamsun. Henni var fálega tekið á sínum tíma, en er nú viðurkennd sem tímamótaverk í bókmenntasögu Norðurlanda, og gott ef ekki Evrópu allrar. Árni Matthíasson [e-mail]

Það var á þeim árum þegar ég ráfaði um og svalt í Kristíaníu, þessari undarlegu borg sem enginn yfirgefur fyrr en hann hefur látið á sjá...“

Svo hefst hin merkilega bók Sultur, Sult, eftir Knut Hamsun sem kom út fyrir 120 árum og er að margra mati með merkustu bókum norrænnar bókmenntasögu. Sem dæmi um það dálæti sem fræðingar og fróðir hafa á bókinni má tína til orð sem rithöfundurinn kunni Isaac Bashevis Singer lét falla: „Gervallar nútímabókmenntir tuttugustu aldar eru af Hamsun komnar. Thomas Mann og Arthur Schnitzler (...) og meira að segja bandarískir rithöfundar eins og Fitzgerald og Hemingway voru allir lærisveinar Hamsuns.“

Sultur, sem kom út 1890, var fyrsta skáldsagan sem gefin var út undir höfundarnafninu Knut Hamsun, en áður höfðu komið út þrjú skáldverk, það fyrsta skrifað á Knud Pedersen og tvö til á Knud Pedersen Hamsund. Hluti út Sulti hafði birst nafnlaust í dönsku tímariti 1888. Bókin kom út á íslensku 1940 í þýðingu Jóns Sigurðssonar frá Kaldaðarnesi og var gefin út að nýju í liðinni viku á vegum Forlagsins.

 

Á ystu mörkum siðmenningarinnar

Í inngangi Halldórs Guðmundssonar að nýrri útgáfu Sults segir hann bókina marka upphaf norrænna nútímabókmennta og þar kemur einnig fram að Hamsun virðist fljótlega hafa verið mikið lesinn höfundur á Íslandi, þó ekki endilega í þýðingum. Í samtali við Halldór kemur það sama fram og hann nefnir sérstaklega Gróður jarðar, en Halldór Laxness skrifaði Sjálfstætt fólk meðal annars til að andmæla þeirri sýn á heiminn sem birtist í þeirri bók. „Þeir Halldór og Hamsun voru báðir gefnir fyrir að skrifa um menn sem eru á ystu mörkum siðmenningarinnar, fara út fyrir hana og nema nýtt land.

 

Þó að Hamsun sé svartsýnn á siðmenninguna þá skrifar hann gamanleik um þetta mál, því Gróður jarðar er í raun kómedía. Halldór er aftur á móti trúaður á mannlegt samfélag og þess vegna skrifar hann sorgarleik um manninn sem fer út fyrir,“ segir Halldór.

Á þeim tíma sem Sultur varð til, undir lok nítjándu aldarinnar, segir Halldór að mikið hafi verið á seyði í bókmennta- og listalífi Vesturálfu. Þá hafi og komið fram mörg verk sem telja megi brautryðjendaverk á ýmsum sviðum, en af þeim sé Sultur meðal annars merkileg fyrir það hve nútímaleg hún er enn þann dag í dag og líka hitt að hún er nútímalegri en flest þau verk sem Hamsun skrifaði eftir það. Sultur sé fyrsta norræna nútímaskáldsagan og merki þess að bókmenntirnar snúist ekki lengur um átök á milli persóna, heldur um átök í manninum.

 

Algert tímamótaverk

Hamsun ólst upp í fátækt og var sendur barnungur til frænda síns sem beitti hann harðræði. Fimmtán ára fór hann að heiman og flæktist víða, bjó meðal annars í Bandaríkjunum um tíma og vann ýmist störf, var verkstjóri á plantekru og sporvagnsstjóri í Chicago svo fátt eitt sé talið. Hann var sískrifandi enda ætlaði hann sér að verða rithöfundur og skrifaði tvær bækur áður en Sultur kom út, þá fyrri, sem gefin var út undir réttu nafni Hamsuns, Knut Pedersen eins og getið er, undir miklum áhrifum frá Bjørnstjerne Bjørnson sem þá var risinn í norskum bókmenntum.

 

Þegar Hamsun tók til við að skrifa Sult var hann ekki í vafa um að hann væri að skrifa nýja gerð af skáldsögu, eins og Halldór rekur það í inngangi nýju útgáfunnar, en þar vitnar hann í bréf Hamsuns til útgefanda síns þar sem hann segir meðal annars: „Ég held að þetta sé bók sem ekki hefur verið skrifuð áður, í það minnsta ekki hér heima.“

Halldór segir að vissulega hafi einhverjir áttað sig á því á sínum tíma að Sultur væri merkilegt verk en það var þó aðallega ekki fyrr en löngu síðar að Sultur var almennt viðurkennd sem algert tímamótaverk í norrænum bókmenntum.

„Bókin er skrifuð fyrir expressjónismann, skrifuð löngu áður en súrrealisminn verður til. Hamsun er að pæla í dularfullum hræringum sálarlífsins, og það er eins og hann sjái tuttugustu öldina fyrir sér. Hann langaði, líkt og Flaubert, að skrifa bók um ekki neitt, bók þar sem spennan liggur í sálinni en ekki í atburðum, bók sem gerist bara í orðunum, bara í orðalaginu.“

Að þessu sögðu þá segir Halldór að erfitt sé að greina bein áhrif frá Hamsun nema í gegnum aðra höfunda, þeir lesi bókina og síðan birtist áhrifin í skrifum þeirra. „Á þessum tíma er nýr listskilningur að koma fram, þegar Hamsun skrifar Sult er natúralisminn að ná hámarki í skáldsagnagerð og ég held að bókin hafi haft mikil áhrif á þá listamenn þess tíma sem áttu ekki samleið með ríkjandi bjartsýni á Vesturlöndum – það má ekki gleyma því að alveg fram til 1914 var mikil bjartsýni almennt ríkjandi, stemning eins og hér fram í september 2008. Ýmsir voru aftur á móti fullir efasemda og það er sú angist sem margir samtíðarmenn Hamsuns áttu erfitt með að átta sig á þar á meðal Halldór Laxness sem kallaði söguhetju Sults „þann nafnlausa sveitamann ónýtjúng og húngurmeistara sem situr í Kristjaníu“. Í Úngur ég var skrifaði Halldór þannig: „Hversvegna druslast hann ekki burt fljótt úr svona stað og finnur einhvern annan stað þar sem hægt er að vinna fyrir sér með því að gefa beljum eða hirða hross? Eða fara til sjós?“

Sú angist sem Hamsun skrifaði um er aftur á móti óttinn við dulvitundina, eins og Freud hefði sagt; hungur hans er óseðjanlegt og sálarkvölin kemur öll að innan.“

 

Nobel Prize in Literature in 1920

Rachmaninoff: Piano Concerto no.2 op.18

Sergei Rachmaninoff 

Fæddur April 1, 1873, Starorussky Uyezd

Dáinn March 28, 1943, Beverly Hills, California, United States

„Sergei Rachmaninov (also spelled Rachmaninoff) was a legendary Russian composer and pianist who emigrated after the Communist revolution of 1917, and became one of the highest paid concert stars of his time, and one of the most influential pianists of the 20th century.

He was born Sergei Vasilevich Rachmaninov on April 2, 1873, on a large estate near Novgorod, Russia. He was the fourth of six children born to a noble family, and lived in a family estate, where he enjoyed a happy childhood. He studied music with his mother from age 4; continued at the St. Petersburg Conservatory, and then graduated from the Moscow Conservatory in 1892, winning the Great Gold Medal for his new opera "Aleko."

He was highly praised by Pyotr Ilyich Tchaikovsky , who promoted Rachmaninov's opera to the Bolshoi Theater in 1893. But the disastrous premiere of his 1st Symphony, poorly conducted by A. Glazunov, coupled with his distress over the Russian Orthodox Church's pressure against his marriage, caused him to suffer from depression, which interrupted his career for three years until he sought medical help in 1900. He had a three-month treatment by a hypnotherapist, aimed at overcoming his writer's block. Upon his recovery, Rachmaninov composed his brilliant 2nd Piano Concerto, and made a comeback with successful concert performances. From 1904-1906 he was a conductor at the Bolshoi Theater in Moscow.

In 1909 Rachmaninov made his first tour of the United States having composed the 3rd Piano Concerto as a calling card. He appeared as a soloist with Gustav Mahler conducting the New York Philharmonic. His further work on merging Russian music with English literature culminated in his adaptation of a poem by Edgar Allan Poe into choral symphony, "The Bells," which Rachmaninov considered to be the best of his works. In 1915 he wrote the choral masterpiece: "All-Night Vigil" (also known as the Vespres), fifteen anthems expressing a plea for peace at a time of war. The Russian Revolution of 1917 and the destruction of his estate forced him to emigrate. On December 23, 1917, Rachmaninov left Russia on an open sledge carrying only a few books of sheet music.

As a pianist, Rachmaninov made over a hundred recordings and gave over one thousand concerts in America alone between 1918 and 1943. His concert performances were legendary, and he was highly regarded as a virtuoso-pianist with unmatched power and expressiveness. Unusually wide chords and deeply romantic melody lines were characteristic of his compositions. Besides his own music, he often performed pieces by Ludwig van Beethoven, Frédéric Chopin , Franz Liszt and Pyotr Ilyich Tchaikovsky.

In 1931, Rachmaninov signed a letter condemning the Soviet regime, that was published in the New York Times. There was retaliation immediately, and his music was condemned by the Soviets as "representative of decadent art." However, the official censorship in the Soviet Union could not stop the popularity of Rachmaninov's music in the rest of the world. During the 1930s and 1940s, he remained one of the highest paid concert stars.

At his home on Elm Drive in Beverly Hills Rachmaninov had two Steinway pianos which he played together with Vladimir Horowitz and other entertainers. His love of fast cars was second to music, and led him to occasional fines for exceeding the speed limit. Since he bought his first car in 1914, Rachmaninov acquired a taste for fast cars, buying himself a new car every year. His generosity was legendary. He gave away 5000 dollars to Igor Sikorsky to start an American helicopter industry. He paid for Vladimir Nabokov and his family relocation from Paris to New York. He sponsored Michael Chekhov and introduced him to Hollywood.

Rachmaninov gave numerous charitable performances, and donated large sums of money to the Russia fighting the Nazis during WWII. He became a US citizen in 1943, just a few days before his death. In his last recital, in February, 1943, Rachmaninov played Chopin's Piano Sonata No. 2, featuring the famous "Funeral march." He died on March 28, 1943, in Beverly Hills, California, and was laid to rest in Kensico Cemetery, New York.“

- IMDb Mini Biography By:Steve Shelokhonov  tilvísun í uppruna greinar    Rachmaninoff

 

Ukrainian concert pianist Anna Fedorova plays Sergei Rachmaninoff’s Piano Concerto No. 2 in C minor, Op. 18 at the opening of the season of Sunday Morning Concerts series at the Great hall of the Royal Concertgebouw, Amsterdam, September 1st, 2013. Nordwestdeutsche Philharmonie o.l.v., conductor: Martin Panteleev. It is one of Rachmaninoff’s most enduringly popular pieces, and established his fame as a concerto composer. Anna Fedorova

njótið :)